Độ sụt bê tông thương phẩm là chỉ số quan trọng giúp nhà thầu đánh giá tính linh động, khả năng thi công và độ đồng nhất của hỗn hợp trước khi đưa vào công trình. Hiểu rõ và kiểm soát đúng độ sụt sẽ giúp đảm bảo chất lượng, an toàn và độ bền lâu dài cho mọi dự án.
Độ sụt bê tông thương phẩm là gì? Khái niệm chi tiết
Độ sụt bê tông thương phẩm là thước đo tính công tác của bê tông tươi, khả năng hỗn hợp bê tông giữ hình dạng khi đổ vào khuôn và dễ dàng đầm nén mà không bị phân tầng hay tách nước.
Chỉ số này phản ánh mức độ dẻo, linh hoạt của bê tông tươi, phụ thuộc vào tỷ lệ nước, xi măng, cốt liệu, phụ gia, cũng như mục đích thi công. Kiểm tra độ sụt giúp kỹ sư đánh giá xem bê tông có đủ linh hoạt để thi công, nhưng vẫn đảm bảo độ bền, cường độ và tính ổn định theo thiết kế.
Cách tính độ sụt bê tông thương phẩm bằng côn Abrams
Côn Abrams là dụng cụ tiêu chuẩn để xác định độ sụt của bê tông tươi. Hướng dẫn sử dụng chi tiết như sau:
- Chuẩn bị côn Abrams: Một nón kim loại hình chóp cụt, đáy lớn 20 cm, đáy nhỏ 10 cm, cao 30 cm.
- Đổ bê tông vào nón theo 3 lớp, mỗi lớp đầm 25 lần bằng dùi đầm.
- Nhấc nón Abrams lên theo chiều thẳng đứng, để bê tông tự sụt dưới tác động trọng lực.
- Đo khoảng cách sụt: Chiều cao bê tông sụt xuống so với chiều cao ban đầu của nón là độ sụt bê tông, tính bằng cm.
Kết quả này giúp đánh giá khả năng thi công, độ đồng nhất của hỗn hợp và quyết định có cần điều chỉnh mác bê tông hay tỉ lệ nước, xi măng.
>>> Xem thêm: Nguyên nhân bê tông bị phân tầng và cách xử lý chuẩn như dân chuyên
Những lưu ý quan trọng khi đánh giá độ sụt bê tông thương phẩm
Trường hợp 1 – Bê tông giữ ổn hình dạng (kết quả đạt yêu cầu)
- Bê tông sụt đều, không bị lệch hay nứt.
- Chỉ số sụt nằm trong khoảng tiêu chuẩn: hỗn hợp dễ thi công, giữ được cường độ.
- Đảm bảo kết cấu đồng đều và giảm nguy cơ phân tầng hoặc tách nước.
Trường hợp 2 – Hiện tượng “gãy côn” (bê tông đổ sập hoặc biến dạng)
- Bê tông sụt không đồng đều, một phần bị lún mạnh, phần khác vẫn đứng.
- Thường do tỉ lệ nước quá cao hoặc cốt liệu không đồng đều.
- Kết quả này cảnh báo cần điều chỉnh hỗn hợp trước khi thi công.
Trường hợp 3 – Hiện tượng “bể côn” (bê tông vỡ vụn, không giữ hình)
- Bê tông quá nhão, sụt gần bằng chiều cao nón.
- Dễ phân tầng, tách nước, giảm cường độ chịu nén và tuổi thọ.
- Không phù hợp thi công trực tiếp, cần giảm lượng nước hoặc điều chỉnh phụ gia.
Bảng tiêu chuẩn độ sụt bê tông thương phẩm đầy đủ nhất
| Phân loại độ sụt | Độ sụt SN (cm) | Đặc điểm thi công (độ dẻo) | Ứng dụng phổ biến |
| Cứng | ≤ 1 | Rất khó thao tác, độ dẻo thấp | Bê tông đường, thi công bằng đầm lăn |
| Nửa cứng | 2 – 4 | Khô, độ dẻo hạn chế | Bê tông khối lớn, móng không có cốt thép hoặc cốt thép ít |
| Dẻo | 5 – 9 | Dẻo vừa phải, dễ đầm nén | Móng, cột, dầm, sàn, tường có cốt thép trung bình |
| Dẻo mềm | 10 – 15 | Rất dẻo, dễ chảy | Cọc nhồi, kết cấu móng có mật độ cốt thép dày, bê tông bơm |
| Linh động | > 16 | Cực kỳ linh động, chảy tốt | Bê tông tự lèn (SCC), cấu kiện phức tạp, yêu cầu khả năng chảy cao |
Quy trình kiểm tra độ sụt bê tông thương phẩm từ A đến Z
1. Chuẩn bị dụng cụ
Trước khi tiến hành, cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ tiêu chuẩn:
- Côn Abrams: hình nón cụt bằng kim loại, đáy lớn 20 cm, đáy nhỏ 10 cm, cao 30 cm.
- Dùi đầm: dùng để đầm bê tông trong côn, đảm bảo loại bỏ khí và phân bố đều cốt liệu.
- Thước đo hoặc thước cứng: đo chính xác độ sụt sau khi nhấc côn.
- Mặt phẳng chịu lực: đặt côn trên bề mặt bằng phẳng, chắc chắn, không nghiêng hoặc rung lắc.
Lưu ý: Dụng cụ phải sạch sẽ, không dính bê tông khô hoặc cặn bẩn để kết quả đo chính xác.
2. Đổ bê tông vào côn
- Bê tông tươi được đổ theo 3 lớp, mỗi lớp cao khoảng 1/3 chiều cao côn.
- Đầm đều từng lớp bằng dùi đầm: đầm 25 lần/lớp theo quy định, xuyên đều khắp bề mặt.
- Việc đầm giúp loại bỏ các bọt khí, phân bố đồng đều cốt liệu và tạo độ kết dính tốt cho toàn bộ hỗn hợp.
Chú ý: Không đầm quá mạnh hoặc quá nhẹ để tránh ảnh hưởng đến hình dạng sụt.
3. Nhấc côn thẳng đứng
- Sau khi đổ và đầm xong, nhấc côn thẳng đứng lên từ từ, tránh nghiêng hoặc rung lắc.
- Quan sát bê tông tươi sụt xuống dưới trọng lực tự nhiên.
- Ghi nhận hiện tượng: liệu bê tông giữ được hình dạng hay xuất hiện các hiện tượng “gãy côn” hoặc “bể côn”.
Đây là bước quan trọng giúp đánh giá trực quan độ dẻo và khả năng giữ hình của bê tông.
4. Đo và ghi lại độ sụt
- Dùng thước đo chiều sự chênh lệch giữa chiều cao ban đầu của côn và mặt bê tông sụt xuống.
- Kết quả được tính bằng centimet (cm), gọi là độ sụt bê tông.
- Ghi chú thêm: ngày, giờ, mác bê tông, điều kiện thời tiết để so sánh và theo dõi mẻ bê tông.
5. Đánh giá kết quả
- So sánh độ sụt đo được với bảng tiêu chuẩn độ sụt theo mác bê tông và loại công trình.
- Nếu độ sụt nằm trong giới hạn: hỗn hợp đạt yêu cầu thi công, có thể đưa vào khuôn.
- Nếu độ sụt quá thấp: bê tông quá khô, cần điều chỉnh nước hoặc phụ gia tăng dẻo.
- Nếu độ sụt quá cao: bê tông nhão, cần giảm nước hoặc điều chỉnh cốt liệu.
6. Lặp lại và kiểm soát chất lượng
- Thực hiện đo với nhiều mẻ bê tông để đảm bảo tính đồng nhất.
- Ghi chép và lưu hồ sơ để phục vụ kiểm soát chất lượng và truy xuất nguồn gốc.
- Kết hợp với kiểm tra cường độ nén, độ chống thấm và các chỉ số kỹ thuật khác để đảm bảo bê tông đạt chuẩn thiết kế.
Hiểu rõ và kiểm soát độ sụt bê tông thương phẩm là yếu tố quan trọng giúp bê tông tươi dễ thi công, duy trì kết cấu ổn định, tránh phân tầng, tách nước và tăng tuổi thọ công trình. Việc đo và đánh giá chính xác chỉ số này giúp mọi dự án đạt chất lượng tối ưu, an toàn và hiệu quả lâu dài.
Bài viết liên quan: